Opis
PSA – marker zdrowia prostaty
To ważne badanie stosowane w diagnostyce chorób gruczołu krokowego, w tym raka prostaty, łagodnego przerostu i zapaleń.
Co to za badanie?
PSA (Prostate-Specific Antigen) to białko produkowane przez komórki gruczołu krokowego. Jego niewielka ilość naturalnie występuje we krwi mężczyzn, jednak podwyższony poziom może świadczyć o zaburzeniach w obrębie prostaty – zarówno łagodnych, jak i nowotworowych.
Badanie PSA jest wykorzystywane:
• w profilaktyce raka prostaty,
• w diagnostyce przerostu i zapalenia prostaty,
• oraz do monitorowania skuteczności leczenia nowotworów prostaty.
Wyróżnia się:
🔹 PSA całkowity – podstawowe oznaczenie
🔹 PSA wolny – wykonywane dodatkowo w celu określenia stosunku wolnego do całkowitego PSA, co zwiększa czułość diagnostyczną
Kto i kiedy powinien wykonać badanie?
🔹 Mężczyźni po 50. roku życia – jako badanie profilaktyczne (wcześniej, jeśli w rodzinie występował rak prostaty)
🔹 Mężczyźni z objawami ze strony układu moczowego: częste oddawanie moczu, trudności w rozpoczęciu mikcji, osłabiony strumień moczu, ból w okolicy krocza
🔹 Pacjenci z rozpoznanym rakiem prostaty – w celu monitorowania leczenia
🔹 Po leczeniu chirurgicznym lub radioterapii prostaty – do oceny ewentualnego nawrotu choroby
Materiał do badania:
Krew żylna
Jak się przygotować?
• Zalecane jest pobranie krwi na czczo (minimum 8 godzin od ostatniego posiłku)
• Na 24–48 godzin przed badaniem należy unikać intensywnej aktywności fizycznej, jazdy na rowerze, stosunków płciowych i badań prostaty (per rectum, USG przezodbytniczego)
• Poinformuj personel o ewentualnych lekach stosowanych w terapii prostaty
Czas realizacji:
1 dzień roboczy
Co może wpływać na wynik badania?
• Stymulacja prostaty (badanie per rectum, stosunek seksualny, masaż prostaty)
• Stany zapalne i zakażenia dróg moczowych
• Lekarstwa stosowane w leczeniu przerostu prostaty
• Cewnikowanie pęcherza lub zabiegi urologiczne
Rekomendowane badania dodatkowe:
🔎 PSA wolny – w przypadku nieprawidłowego wyniku PSA całkowitego
🔎 CRP – do oceny ewentualnego stanu zapalnego
🔎 Morfologia krwi – ogólna ocena stanu zdrowia
🔎 Kreatynina – do oceny funkcji nerek, szczególnie przy objawach ze strony układu moczowego
🔎 Testosteron – może być przydatny w ocenie tła hormonalnego przy przerostach prostaty
