Opis
AST/ASPAT – enzym wątrobowy, który pomaga wykryć więcej niż myślisz
Badanie AST to ważny element oceny funkcji wątroby i serca. Choć nie jest tak swoiste jak ALT, jego oznaczenie pozwala lepiej zrozumieć, co dzieje się w organizmie i jak przebiega ewentualne uszkodzenie tkanek.
Co to za badanie?
AST (aminotransferaza asparaginianowa) to enzym występujący w różnych tkankach organizmu – przede wszystkim w wątrobie, mięśniu sercowym, mięśniach szkieletowych, nerkach i mózgu. W warunkach prawidłowych jego stężenie we krwi jest niskie, ale gdy dochodzi do uszkodzenia komórek, enzym przedostaje się do krwiobiegu, powodując wzrost jego poziomu. Ponieważ AST występuje w wielu narządach, jego podwyższenie nie świadczy jednoznacznie o chorobie wątroby – dlatego badanie AST zawsze interpretuje się razem z ALT. Kluczowe znaczenie ma stosunek AST/ALT (tzw. wskaźnik de Ritisa), który pomaga lekarzowi zróżnicować rodzaje uszkodzenia wątroby i wskazać jego możliwe źródło.
Kto i kiedy powinien wykonać badanie?
🔹 W diagnostyce i monitorowaniu chorób wątroby (wirusowe zapalenia, stłuszczenie, marskość)
🔹 Przy objawach wskazujących na uszkodzenie wątroby (zażółcenie skóry, ból w prawym podżebrzu, nudności, przewlekłe zmęczenie)
🔹 U osób z ryzykiem uszkodzenia wątroby – np. cukrzyca, otyłość, długotrwałe przyjmowanie leków
🔹 Po zatruciach lub ekspozycji na substancje toksyczne
🔹 Przy podejrzeniu chorób mięśni (np. zapalenie mięśni, urazy, dystrofie mięśniowe)
Materiał do badania:
Krew żylna
Jak się przygotować?
- Badanie wykonuje się na czczo (ostatni posiłek 8–12 godzin przed pobraniem)
- Można pić wodę
- Należy unikać intensywnego wysiłku fizycznego na 24 godziny przed badaniem
- Warto poinformować personel o wszystkich stosowanych lekach
- Przed badaniem nie należy spożywać alkoholu
Czas realizacji:
Do 24 godzin
Co może wpływać na wynik badania?
- Spożycie alkoholu
- Wysiłek fizyczny (AST wzrasta po intensywnym treningu)
- Niektóre leki (statyny, paracetamol, antybiotyki, leki przeciwpadaczkowe)
- Choroby wątroby
- Uszkodzenia mięśni (np. po kontuzjach, w chorobach zapalnych mięśni)
- Wiek i masa ciała – mogą wpływać na fizjologiczne różnice w poziomie enzymu
Rekomendowane badania dodatkowe:
🔎 ALT – razem z AST stanowi podstawę tzw. prób wątrobowych
🔎 GGTP i ALP – pomocne w ocenie funkcji dróg żółciowych i wykrywaniu cholestazy
🔎 Bilirubina całkowita i bezpośrednia – ocena metabolizmu żółci
🔎 CK (kinaza kreatynowa) – w przypadku podejrzenia uszkodzeń mięśni
🔎 HBsAg i anty-HCV – badania w kierunku wirusowego zapalenia wątroby
🔎 Profil lipidowy i glukoza – w diagnostyce zespołu metabolicznego
